فیزیک و اصل کیهان‌شناختی انسانی
مارتین ریس

ستاره‌‌‌‌‌‌‌‌های قدیمی، حتی قبل از این‌‌‌‌‌‌‌‌که خورشید ما و سیارات آن بتوانند تشکیل شوند، باید هیدروژن ابتدایی موجود در عالم را به کربن، اکسیژن و همه‌‌‌‌‌‌‌‌ی اتم‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر جدول تناوبی که همگی برای پیدایش ما ضروری‌‌‌‌‌‌‌‌اند، تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌کردند. این‌‌‌‌‌‌‌‌ها در مجموع نزدیک به ده ‌‌‌‌‌‌‌‌میلیارد سال زمان لازم داشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند . . . بنابراین وسعت عالم مریی کنونی باید حدود ده‌‌‌‌‌‌‌‌ میلیارد سال نوری باشد. این نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌ای تکان‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده است. وسعت بهت‌‌‌‌‌‌‌‌آور عالم که در ابتدا ظاهرا حاکی از بی‌اهمیت بودن ما در طرح کلی کاینات به‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌رسید، در واقع پیامد وجود ما است . . . منظور این است که اگر عالم کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌تر بود، ما نمی‌‌‌‌‌‌‌‌توانستیم در آن به‌‌‌‌‌‌‌‌وجود بیاییم. وسعت فضای کیهانی یک اسراف بیهوده نیست، بلکه نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌ی زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌ای طولانی از حوادثی است که امتداد آن به قبل از تشکیل منظومه‌‌‌‌‌‌‌‌ی شمسی، که مقدمه‌‌‌‌‌‌‌‌ی ورود ما به صحنه بوده است، می‌‌‌‌‌‌‌‌رسد.
شاید این را بازگشتی به جهان‌‌‌‌‌‌‌‌بینی قدیمی «انسان‌‌‌‌‌‌‌‌محور» تلقی کنید . . . نباید فروتنی کپرنیکی (یا به قول بعضی‌‌‌‌‌‌‌‌ها «اصل متوسط بودن») را بیش از حد جلو ببریم. پیدایش موجوداتی چون ما نیازمند شرایط بسیار خاصی بوده است . . . ]از این رو[ دیگر نباید وسعت عظیم عالم برای ما غیره منتظره باشد.

منبع:  مارتین ریس، شش عدد: نیروهای بنیادی که جهان را شکل می‌دهند، ترجمه‌ی سعید تهرانی نسب، نشر نی، تهران، چ چهارم، ۱۳۹۴ ، ص۲۴ و ۲۵