آیا روح از مواد کوانتومی تشکیل شده است؟
گزارش دیلی میل از ادعای دو کارشناس فیزیک کوانتوم/ ترجمه: حمیرا افشار

بنابر ادعای دو دانشمند برجسته، تجربه‌‌‌‌ی نزدیک به مرگ زمانی رخ می‌‌‌‌دهد که مواد کوانتومی که روح را تشکیل می‌‌‌‌دهند از سیستم عصبی بدن جدا شده و وارد جهان می‌‌‌‌شوند. بنابر این ایده، آگاهی برنامه‌ای است‌‌‌‌ برای یک کامپیوتر کوانتومی که در مغز قرار دارد و می‌‌‌‌تواند حتی پس از مرگ هم در جهان باقی بماند و بدین‌گونه مشاهدات افرادی که تجربه‌‌‌‌ی نزدیک مرگ داشته‌‌‌‌اند توجیه‌پذیر می‌‌‌‌شود.

دکتر استوارت هامراف[۱]، پروفسور بازنشسته‌‌‌‌ی دپارتمان طب بی‌‌‌‌هوشی و روان‌‌‌‌شناسی دانشگاه آریزونا[۲] و رییس مرکز مطالعات آگاهی، نظریه‌‌‌‌ای شبه‌‌‌‌مذهبی را در این زمینه پیش برده است. این نظریه برمبنای تئوری آگاهی کوانتومی است که او و فیزیک‌دان انگلیسی، سر راجر پن‌‌‌‌روز [۳]، روی آن کار کرده‌‌‌‌اند و می‌‌‌‌گوید که بنیان روح ما درون ساختاری است که میکروتوبول[۴] نامیده می‌‌‌‌شود و درون سلول‌‌‌‌های مغز قرار گرفته است.

آن‌‌‌‌ها استدلال‌‌‌‌هایی آورده‌‌‌‌اند که تجربه‌‌‌‌ی ما از آگاهی نتیجه‌‌‌‌ی تاثیرات جاذبه‌‌‌‌ی کوانتومی در این میکروتوبول‌‌‌‌ها است؛ نظریه‌‌‌‌ای که آن‌‌‌‌ را «تقلیل عینی هماهنگ»[۵] یا نظریه‌‌‌‌ی اورک- اُ آر[۶] نامیده‌اند. بنابراین، این‌طور نتیجه‌‌‌‌گیری شد که روح ما چیزی بیش از واکنش‌‌‌‌های نورون‌های مغزی است. آن‌‌‌‌ها در حقیقت از تاروپود تشکیل‌‌‌‌دهنده‌‌‌‌ی کیهان به وجود آمده‌‌‌اند و ممکن است از آغاز زمان وجود داشته باشند.

این مفهوم به اعتقادات بودا و هندو شباهت دارد که معتقدند آگاهی جزء جدا ناشدنی از جهان است و در واقع این تمام چیزی است که ممکن است باشد؛ موقعیتی مشابه به فلسفه‌‌‌‌ی ایده‌آلیسم غربی. با چنین اعتقاداتی، دکتر هامراف می‌‌‌‌گوید که در یک تجربه‌‌‌‌ی نزدیک مرگ میکروتوبول‌‌‌‌ها حالت کوانتومی خود را از دست می‌‌‌‌دهند اما اطلاعات درون آن‌‌‌‌ها از بین نمی‌‌‌‌رود و فقط بدن را ترک می‌‌‌‌کند و به کیهان باز می‌‌‌‌گردند.

دکتر هامراف در مستندی با نام از میان کرم‌‌‌‌چاله[۷]خاطرنشان می‌کند که: «بیایید این طور بگوییم که قلب از تپش ایستاده است، خون دیگر جریان ندارد، میکروتوبول‌‌‌‌ها حالت کوانتومی خود را از دست داده‌‌‌‌اند اما اطلاعات کوانتومی درون این میکروتوبول‌‌‌‌ها از بین نرفته است، نمی‌‌‌‌تواند از بین برود، صرفا پخش شده و در جهان پراکنده شده است. اگر بیمار احیا شود و دوباره زنده شود، این اطلاعات کوانتومی می‌‌‌‌تواند دوباره به این میکروتوبول‌‌‌‌ها باز گردد و بیمار بگوید که او یک تجربه‌‌‌‌ی نزدیک مرگ داشته است.»

او اضافه می‌‌‌‌کند: «اگر چنین افرادی نجات پیدا نکنند و بمیرند، ممکن است این اطلاعات کوانتومی بیرون از بدن همچنان وجود داشته باشند، شاید به صورتی نامحدود و در قالب یک روح.»

نظریه‌‌‌‌ی «تقلیل عینی هماهنگ»، از طرف متفکران ذهن تجربی با نقدهای بسیاری مواجه بوده است و در جوامع علمی همیشه بحث جنجال برانگیزی بوده است.

فیزیک‌‌‌‌دان دانشگاه ام‌‌‌‌آی‌‌‌‌تی[۸]، مکس تگ‌‌‌‌مارک[۹] تنها یکی از دانشمندان بسیاری است که این موضوع را به چالش کشیده است و در دو هزار صفحه پیرامون آن صحبت کرده است. نشریه‌‌‌‌ی هافینگتون پست[۱۰] ادعا می‌‌‌‌کند سایر مخالفان درموارد بسیاری از این مقاله استفاده کرده‌اند.

با این حال دکتر هامراف معتقد است که تحقیقات روی فیزیک کوانتوم که اخیرا نشان داده شده فرایندهای زیست‌‌‌‌شناختی مهمی مانند بوییدن، جهت‌‌‌‌یابی پرنده‌‌‌‌ها و فوتوسنتز را پشتیبانی می‌‌‌‌کند، نقطه‌‌‌‌ی شروعی برای اعتباربخشی به نظریه‌‌‌‌ی تقلیل عینی است.